Workshop Vrijwilligerscafé
Bezinning leidt tot verbinding
Hoe ervaren we eenzaamheid in ons eigen leven? Welke negatieve gedachten komen in die situatie steevast bij ons op? Wat helpt ons dan vooruit? In het Vrijwilligerscafé gaan de deelnemers hierover met elkaar in dialoog, onder leiding van Dick de Korte, de huisfilosoof van de Vrijwilligersacademie.
Tekst – Laura Jansma
Na een aantal jaren als maatschappelijk werker te hebben gewerkt, besloot Dick sociale wetenschappen en filosofie te studeren aan de Universiteit van Amsterdam. ‘Nu heb ik me toegelegd op ‘bezinning’. Omdat ik voel dat daaraan bij mensen grote behoefte bestaat.’ Dick verwijst naar de video van Brené Brown over empathie. We kunnen het lijden van de ander alleen verlichten als we een oprechte empathische verbinding kunnen maken. En dat kan alleen als we dapper genoeg zijn om in verbinding te zijn met onze eigen kwetsbaarheid.
Naar binnen
Voor we toekomen aan uitwisseling, nodigt Dick ons dus uit om bij onszelf naar binnen te gaan. Wat komt er bij ons op als we denken aan eenzaamheid? Welke ervaring in ons eigen leven komt boven? ‘Laten we even stil worden en onze gedachten de vrije loop laten…’ Het wordt stil in het Café. Ieder is alleen met z’n gedachten. De een zit driftig notities te maken. De ander staart in stilte voor zich uit. Als deelnemer van deze eenzaamheidsconferentie voel ik nu pas echt wat het thema met mij doet. Ik denk aan hoe ik me voelde als kind, heen en weer pendelend tussen mijn vader en moeder en hun nieuwe gezinnen. Alleen, onbegrepen, onbelangrijk. Hoe deze gevoelens bij mij zijn gaan horen… Pfff, moet ik hierover straks in gesprek?, vraag ik me angstig af. Ik ben niet de enige bij wie na enkele minuten een ongemak met de stilte voelbaar is… ‘Als je denkt dat je er bent, ga dan nog even door’, spoort Dick aan.
Naar buiten
Aan drie tafels wisselen we onderling onze ervaringen en gedachten uit. Iedereen komt aan bod. Vrijwel vanzelf ontspint zich de dialoog. Iemand voelde zich onveilig bij haar eigen teamgenoten. Iemand anders maakte na een verhuizing een sombere periode mee. Van haar broers en zussen was zij de enige die kinderloos bleef. ‘Er werd altijd verwacht dat ik bij hen langskwam. Ze kwamen nooit eens naar mij toe.’ Een andere tafelgenoot heeft soms last van stress, vooral ook omdat ze alles zo perfect wil doen. ‘Ik ren mezelf voorbij en verlies het contact met anderen.’ ‘Er zijn momenten dat je bang bent om je kwetsbaar op te stellen’, zegt iemand. ‘Je laat jezelf niet zien uit vrees dat de ander je pijn gaat doen’, reageert een ander. ‘Juist als je de drempel nog niet hebt genomen, kun je je heel eenzaam voelen.’ De tafelgenoten knikken instemmend. Iemand vertelt over een toevallige ontmoeting met een vriendin, juist op een dag waarin sombere gevoelens de overhand hadden: ‘Ik begon tegen haar te klagen. Hoewel ze heel lief reageerde, stak ’s avonds de angst op dat ze me nu geen interessante vriend meer zou vinden.’ ‘Hoe intiemer de relatie, hoe banger je kunt zijn dat de ander je kwetsbare kant ziet.’ De temperatuur aan tafel is gestegen. Iedereen zit op het puntje van z’n stoel. Er wordt gelachen, maar er wordt vooral goed geluisterd. De tijd vliegt voorbij.
Wat het met de deelnemers deed
‘Hoe is het om zo uit te wisselen over onze eenzaamheid?’, vraagt Dick. ‘Heel interessant! Mijn ene buurvrouw spreekt vooral over haar gevoel. Mijn andere tafelgenoot sprak veel over oorzaken. Dat was beide leerzaam.’ ‘Wat deed het met je?’, vraagt Dick. ‘Ik krijg een saamhorigheidsgevoel.’ ‘Ik ook!’, roept iemand van een andere tafel spontaan. Er worden grapjes gemaakt over dat men nu niet meer van tafel wil wisselen. ‘Het maakt ook wel verdrietig’, zegt iemand. Ook dit gevoel wordt gedeeld door de groep. ‘Als je wat langer de tijd neemt, komt er langzaam steeds meer boven’, beschrijft iemand. ‘Je hoort andere vormen van eenzaamheid. Ik had daar nooit zo bij stilgestaan.’ ‘Fijn, persoonlijk, saamhorig, verdrietig’, vat iemand samen. ‘Ik voelde het medeleven, hoewel ik jullie niet eens kende.’
Meer lezen over eenzaamheid? Lees hier meer.